Południowomazurskie krajobrazy to prawdziwy raj dla miłośników dwóch kółek. Malownicze jeziora, urozmaicona rzeźba terenu, rozległe lasy i przydrożne aleje drzew tworzą niezapomniane tło dla rowerowych przygód. Tereny te, ukształtowane przez ostatnie zlodowacenie, leżą w obrębie Mazurskiego Parku Krajobrazowego i porasta je ogromna Puszcza Piska, drugi co do wielkości kompleks leśny w Europie. Centralnym punktem jest największe polskie jezioro – Śniardwy.
W tej części Mazur znajdziecie sieć 20 szlaków rowerowych, w większości tworzących pętle, oznakowanych zgodnie ze standardami PTTK. Są to trasy o różnej długości i stopniu trudności, dzięki czemu każdy znajdzie coś dla siebie – od łatwych przejażdżek dla rodzin po bardziej wymagające trasy dla zapalonych cyklistów.
Przygotowaliśmy przegląd najciekawszych szlaków rowerowych Południowych Mazur, opierając się na dostępnych informacjach:
Szlaki z Pisza
- Szlak Puszczy Piskiej: szlak czerwony, łatwy. Start: Pisz.
- Dystans: 29,9 km, Przewyższenie: 160 m.
- Trasa na południowy zachód od Pisza. Przebiega lokalnymi drogami i drogami Lasów Państwowych. Wiedzie wokół jezior Pogobie Wielkie i Pogobie Małe, brzegiem tego drugiego na krótkim odcinku. Polecany szczególnie dla rodzin z dziećmi.
- Szlak Las Ochronny Szast: szlak niebieski, łatwy. Start: Pisz (700m od centrum).
- Dystans: 35 km, Przewyższenie: 370 m.
- Trasa tworzy pętlę. Prowadzi w większości przez młode lasy. Przebiega lokalnymi drogami i drogami Lasów Państwowych.
- Szlak Brzegiem J. Śniardwy: szlak żółty. Trudność: opisany jako łatwy w tytule, ale trudny w opisie.
- Start: Trzonki/Szczechy Wielkie (ok. 5,5 km od Pisza, dojazd utwardzoną ścieżką rowerową).
- Dystans: 32,6 km, Przewyższenie: 255 m.
- Szlak na północnych terenach gminy Pisz i południowych gminy Orzysz. Wymaga dość dobrej kondycji ze względu na duże wahania wysokości, zjazdy i wjazdy pod górki oraz piaszczyste nawierzchnie. Prowadzi przez lasy, zabudowania, tereny otwarte i zabagnione, po drogach asfaltowych, gruntowych i piaszczystych, przez osiem wsi. Możliwość odpoczynku nad malowniczym, wysokim brzegiem jeziora Śniardwy w okolicach Kwiku lub w Nowych Gutach.
- Szlak „Wokół J. Śniardwy”: szlak niebieski, trudny. Start: Pisz.
- Dystans: 97 km (trasa podstawowa), 102 km (z wariantami), Przewyższenie: 980 m.
- Trasa prowadząca wokół największego polskiego jeziora. Wymaga przeprawy promem w Wierzbie. Warianty pozwalają na dotarcie do ciekawych miejsc, takich jak Śluza Karwik czy Półwysep Szeroki Ostrów w Zdorach.
Szlaki z Rucianego-Nidy
- Szlak Niedźwiedzi Róg: szlak zielony, średnio trudny. Start: Snopki.
- Dystans: 55 km, Przewyższenie: 600 m.
- Szlak w gminie Pisz i gminie Ruciane-Nida, na zachód od Pisza. Prowadzi w większości lasami, w sąsiedztwie dziesięciu jezior. Trudność zróżnicowana, z fragmentami piaszczystymi. Tworzy pętlę. Polecany dla miłośników przyrody, którzy nie boją się wyzwań. W dwóch miejscach przekracza drogę krajową, zaleca się przeprowadzić rower.
- Szlak Pętla Bełdany: szlak czerwony, średnio trudny. Start: Ruciane-Nida (z Centrum Informacji Turystycznej).
- Dystans: 35 km, Przewyższenie: 365 m.
- Trzecia najdłuższa ścieżka rowerowa gminy Ruciane-Nida. Możliwość odwiedzenia Mikołajek.
- Szlak Pętla Nidzka: szlak niebieski, średnio trudny. Start: Ruciane-Nida (z Centrum Informacji Turystycznej).
- Dystans: 46,5 km, Przewyższenie: 640 m.
- Najdłuższa ścieżka rowerowa gminy Ruciane-Nida. Wiedzie przez równinne tereny Puszczy Piskiej dookoła Jeziora Nidzkiego.
- Szlak Pętla Szeroki Bór: szlak żółty, łatwy. Start: Ruciane-Nida (z Centrum Informacji Turystycznej).
- Dystans: 22,6 km, Przewyższenie: 160 m.
- Najkrótsza ścieżka rowerowa gminy Ruciane-Nida. Idealna dla początkujących rowerzystów lub do „rozruszania się”.
- Szlak Pętla Wojnowska: szlak zielony, średnio trudny. Start: Ruciane-Nida (z Centrum Informacji Turystycznej i Promocji).
- Dystans: 39,1 km, Przewyższenie: 260 m.
- Druga najdłuższa ścieżka rowerowa w gminie Ruciane-Nida. Prowadzi m.in. przez dolinę rzeki Krutyni.
Szlaki z Orzysza
- Szlak „Wokół J. Orzysz”: szlak czerwony, średnio trudny. Start/Koniec: Orzysz / Wężewo.
- Dystans: 34 km, Przewyższenie: 420 m.
- Szlak przebiegający przez urokliwe miejscowości. Oferuje kontakt z naturą, historią i kulturą. Warto zatrzymać się w Ogródku i zwiedzić Muzeum Michała Kajki.
- Szlak „Po Szwajcarii Orzyskiej”: szlak zielony, łatwy. Start/koniec: Orzysz / Okartów.
- Dystans: 31 km (przewyższenie brak danych w źródle).
- Szlak rozlega się pośród urozmaiconego krajobrazu Szwajcarii Orzyskiej. W Cierzpiętach znajduje się cmentarz wojenny z I wojny światowej oraz potężny bunkier. Trasa kończy się w Okartowie, położonym nad jeziorami Śniardwy i Tyrkło, gdzie znajduje się Stacja Ratownictwa Wodnego.
- Trasa „Szlakiem jezior rynnowch”: szlak czarny, łatwy. Start/koniec: Orzysz/Okartów.
- Dystans: 21 km, Przewyższenie: 260 m.
- Trasa pozwala wczuć się w typowo mazurski klimat, wiedzie poprzez pola, łąki, lasy i jeziora z bogatą fauną i florą. Warto zatrzymać się w Ubliku i zobaczyć ręcznie malowaną ceramikę w pracowni Manufaktura Górecka.
- Trasa „Szlak rodzinny”: szlak żółty, łatwy. Start/koniec: Orzysz / Mikosze.
- Dystans: 21 km, Przewyższenie: 325 m.
- Pętla szlaku prowadzi przez interesujące lasy mieszane, zróżnicowane wysokościowo tereny z licznymi zabagnieniami, aż po łagodne obszary Rzeki Orzysza. W Grądach znajdziemy zabytkowy dawny cmentarz ewangelicki.
Szlaki z Krutyni
- Szlak Ernesta Wiecherta: szlak niebieski, średnio trudny. Start: Krutyń.
- Dystans: 33 km, Przewyższenie: 275 m.
- Trasa prowadzi z Krutyni do Piersławka, miejsca urodzin i młodości niemieckiego pisarza Ernesta Wiecherta, którego twórczość związana jest z Mazurami. Droga wiedzie nad jeziorami: Mokrym, Kołowin, Majcz Wielki. W Lipowie zobaczyć można wczesnośredniowieczne grodzisko Galindów.
- Szlak Leśniczówka Pranie: szlak czerwony, średnio trudny. Start: Krutyń.
- Dystans: 30,6 km, Przewyższenie: 120 m.
- Trasa wiedzie do Leśniczówki Pranie nad Jeziorem Nidzkim, gdzie wypoczywał i tworzył K. I. Gałczyński. Po drodze zobaczyć można młyn wodny i głazy na wyeksploatowanej żwirowni.
- Szlak kulturowo-historyczny: brak koloru w źródle, średnio trudny. Start: Krutyń.
- Dystans: 22,4 km, Przewyższenie: 145 m.
- Trasa prowadzi przez głazowiska koło wsi Rosocha i Wojnowo, znajdujące się w pasie moreny czołowej zlodowacenia. W Wojnowie zwiedzić można klasztor i molennę staroobrzędowców oraz cerkiew prawosławną rosyjskich osadników z XIX wieku.
Pozostałe szlaki
- Szlak Ułański: szlak czerwony, łatwy. Start: Biała Piska.
- Dystans: 22,8 km, Przewyższenie: 220 m.
- Szlak wiedzie przez miejsca walk Podlaskiej Brygady Kawalerii we wrześniu 1939 roku. 2/3 trasy to mało uczęszczane drogi asfaltowe, mniej niż 1/4 prowadzi przez las. Można zobaczyć wieżę ciśnień w Białej Piskiej, Krąg Galindów (z objazdem) oraz pomnik w Kowalewie.
- Szlak Aleją Lip: szlak niebieski, łatwy. Start: Drygały.
- Dystans: 24 km, Przewyższenie: 150 m.
- Punkty zainteresowania to spiętrzenia, rozlewiska i kaskady wodne na rzece Święcek. Aleje lipowe oraz urokliwe zakątki leśne sprzyjają obserwacji dzikiej zwierzyny.
Podsumowując, Południowe Mazury oferują bogactwo szlaków rowerowych, które pozwalają odkrywać piękno tej krainy. Różnorodność tras pod względem długości, trudności i typu terenu sprawia, że każdy rowerzysta znajdzie tu idealną propozycję dla siebie – od łatwych, rodzinnych pętli po wymagające, długodystansowe wyprawy wokół największych jezior. Pamiętajcie o pobraniu plików GPX i przygotowaniu do trasy!